Zalecenia PTFM nr GR/03/DO/2024 Testy kontroli jakości urządzeń stosowanych we fluoroskopii – testy podstawowe

Joanna Kidoń-Szołtysek, Michał Biegała, Marcin Brodecki Łukasz Kapek Marek Kijonka Wiktoria Piłat Marek Szewczuk Paweł Wołowiec Sebastian Stambuła, Leszek Wojciuch Aleksandra Woźnica: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej nr GR/03/DO/2024 Testy kontroli jakości urządzeń stosowanych we fluoroskopii (w tym radiologii zabiegowej) – testy podstawowe, Inżynier Medyczny Fizyk. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej, 1, 2024, 74-102.

Zgodnie z polskim prawem – ustawą Prawo atomowe, a w szczególności z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia (RMZ) z dnia 12 grudnia 2022 r. w sprawie testów eksploatacyjnych urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych – regularna kontrola aparatury radiologicznej przy wykorzystaniu odpowiednich testów jest kluczowym elementem nowoczesnej i bezpiecznej diagnostyki obrazowej. Wspomniane akty prawne wdrażają postanowienia Dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r., która aktualizuje podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony ludności przed zagrożeniami związanymi z promieniowaniem jonizującym. Celem testów eksploatacyjnych jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania urządzeń radiologicznych i pomocniczych, dlatego:

1. Zgodnie z PA (Dz.U. 2024 poz. 1277) testy podstawowe urządzeń radiologicznych oraz urządzeń pomocniczych stosowanych w jednostkach ochrony zdrowia wykonujących badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub medycyny nuklearnej, są wykonywane przez osoby upoważnione przez kierownika jednostki ochrony zdrowia do obsługi urządzeń radiologicznych [5].

2. O ile jest to możliwe i uzasadnione, w testach podstawowych i testach specjalistycznych należy przeprowadzać analizę obrazów nieprzetworzonych [2]. Porównanie oraz opis terminologii dotyczącej typów danych obrazowych zgodnie ze standardem IEC oraz DICOM zawiera tabela 1 w zaleceniach nr GR/02/DO/2024.

3. W testach podstawowych i testach specjalistycznych urządzeń radiologicznych stosowanych w rentgenodiagnostyce i radiologii zabiegowej wielkości kermy w powietrzu i dawki pochłoniętej w powietrzu traktuje się jako wielkości równoważne [2].

4. Badane fizyczne parametry należy sprawdzać, korzystając z klinicznych funkcji urządzeń radiologicznych dostępnych dla użytkownika [2].

5. Niedopuszczalne jest stosowanie urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych, w przypadku gdy [5]: a. nie zostały wykonane testy odbiorcze, eksploatacyjne; b. uzyskane wyniki testów eksploatacyjnych przekraczają dopuszczalne odchylenia badanych fizycznych parametrów tych urządzeń; i. urządzenie radiologiczne lub urządzenie pomocnicze może być stosowane wyłącznie w takim zakresie, w jakim uzyskany negatywny wynik testu eksploatacyjnego nie wpływa na dane zastosowanie kliniczne urządzenia radiologicznego lub urządzenia pomocniczego; | GR/03/DO/2024 | Radiologia zabiegowa – testy, poziom podstawowy 83 c. testy eksploatacyjne nie są wykonywane z częstotliwością określoną w Dz.U. 2022 poz. 2759 (RMZ z dnia 12 grudnia 2022 r. w sprawie testów eksploatacyjnych urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych). 6. Urządzenia stosowane do badań fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogólnej, o ile pozwala na to ich konstrukcja z rozszerzeniem o testy urządzeń stosowanych we fluoroskopii [2]. 7. Dla aparatów stosowanych w radiografii ogólnej cyfrowej wyposażonych w tor wizyjny mają również zastosowanie zalecenia nr GR/02/DO/2024 (Testy kontroli jakości urządzeń stosowanych w radiografii ogólnej cyfrowej – testy podstawowe).