Weryfikacja skryptu VarianESAPI-EQD2 Converter w praktyce klinicznej

Patrycja Gnacek, Magdalena Peszyńska-Piorun, Piotr Mężeński, Przemysław Janiak: Weryfikacja skryptu VarianESAPI-EQD2 Converter w praktyce klinicznej, Inżynier i Fizyk Medyczny, 14, 2025, 77-82.

Streszczenie 

Celem niniejszej pracy jest ocena funkcjonalności skryptu VarianESAPI-EQD2Converter, zaprojektowanego w celu konwersji rozkładów dawek nominalnych na wartości 2 Gy dawki frakcyjnej EQD2. Informację o dawce EQD2 przeliczoną za pomocą skryptu można wykorzystać podczas przygotowywania i analizy radioterapeutycznego planu leczenia.

W pierwszej części przeprowadzono analizę działania skryptu na danych uzyskanych w grupie 25 pacjentów z glejakiem wielopostaciowym, leczonych w WWCOiT im. M. Kopernika w Łodzi, w schemacie radioterapii konwencjonalnej (dawka frakcyjna 2 Gy do dawki całkowitej 60 Gy). Oceniono dawkę dla trzech narządów krytycznych: pnia mózgu, soczewki oka oraz ucha wewnętrznego, które nie posiadają części wspólnej z obszarem tarczowym. Dla każdej z tych struktur wybrano trzy różne wartości α/β na podstawie dostępnych danych literaturowych. Porównano ze sobą dawki z oryginalnego planu terapeutycznego, dawki wyliczone niezależnie przy użyciu wzoru na EQD2 oraz dawki obliczone za pomocą skryptu. Wyniki wykazały różnice w zależności od zastosowanych wartości α/β (dla ucha wewnętrznego σ: 0,36–0,45 Gy, dla pnia mózgu σ: 0,50–0,67 Gy, dla soczewki oka σ: 0,21–0,52 Gy). Wysokie wartości α/β skutkowały mniejszymi różnicami pomiędzy wartościami EQD2 uzyskanymi różnymi metodami obliczeniowymi. W drugiej części dokonano porównania obliczeń EQD2 za pomocą skryptu dla struktur, które posiadają część wspólną z obszarem tarczowym. Analiza przeprowadzona została na grupie 15 pacjentów z nowotworem gruczołu krokowego (70,2 Gy w 27 frakcjach). Sprawdzono działanie skryptu w dwóch trybach „ascending” oraz „descending”. Wyniki wskazują, że metoda „ascending” zapewnia większą zgodność z niezależnymi obliczeniami, co czyni ją bardziej odpowiednią.

Skrypt VarianESAPI-EQD2Converter stanowi wartościowe narzędzie w codziennej praktyce klinicznej. Różnice obserwowane w wynikach można wytłumaczyć m.in. różnicami w algorytmach przetwarzania danych pomiędzy planem terapeutycznym a skryptem.

Słowa kluczowe: radioterapia, EQD2, α/β, przeliczanie dawek